Georg Kreisler
Georg Franz Kreisler Austriako hiriburuan jaio zen 1922an eta Salzburgon zendu zen 2011n. Judutar familia bateko seme bakarra zen, eta gazte zela mugimendu nazionalsozialista tximistaren abiadan zabaldu zenez, aitak AEBra joateko paperak eskuratu zituen. Edonola ere, ezin izan zion gerrari guztiz ihes egin, Bigarren Mundu Gerran AEBko armadan interprete militar gisa lan egitea tokatu baitzitzaion. Urte batzuk beranduago, Hollywoodeko filmografian lanean aritu zen, beste batzuen artean, Charlie Chaplinen filmetako musika konposatzen; eta beranduago, gauetan New Yorkeko klubak musikatzen zituen.
Bigarren Mundu Gerra amaitu eta egoera zertxobait lasaitu zenean, 1955ean, Kreisler Europara itzuli zen. Ordurako nahiko famatua zen idazle, poeta, musikagile, piano jotzaile, kabaretista, pertsona satiriko eta anarkista gisa; jendeak nahi zuena pentsa zezakeen, izan ere, umore beltzez zipriztindutako abestiak idazten jarraitu zuen austriarrak, nahiz eta hainbat eta hainbat zentsuratu. Horietako bat ekarri dugu hain justu gaurkoan gure atarira, non, Kreislerrek ohi bezala umore beltza erabili baitzuen zenbait egoera irrigarri uzteko eta desobeditzeko.
Ez dut gogorik
Zuk ere gorroto duzu norbaitek zerbait diktatzea?
Edo tentel batek zure izenaren letrak esatea?
Jendeak uste du inozoa eta umila zarela?
Eta hori ez duzu aguantatzen, nik bezela?
Dentistarenean aldiro beldurrez akabatzen zara?
Eseri orduko, mina sentitu gabe joaten baita.
Bikotea duzu eta horrek kezkatzen zaitu?
Orduan nik bezala, esaiozu:
Ez dut gogorik zurekin oporretan joateko,
ez dut gogorik zure arima ulertzeko,
Ni zurekin oporretan joatea hamar zaldirekin ere ez duzu lortuko.
Eta niregandik zure arima lapurtzen badidate, hobeto.
Ez dut gogorik zure erretolika jasateko,
ez dut gogorik zure azukre koxkorra izateko,
Eta nirekin hitz egin nahi baduzu, laburtu,
eta are hobea litzateke gehiago egingo ez bazenu!
Baina bikoteak esango balizu: gaur ez dut txintik esango!
Sinetsi iezadazu, ez da koldarra delako.
Zugandik zerbait lortu nahi du
eta iluntzean nahiko du zure ondora arrimatu.
Musu eman zion kopetan eta soilgunean
eta laztandu zuen hemen eta han
Baina bularra ukitu hari,
eta hara non oihuka esan zion: «ez dut gogorik!»
«Ez dut gogorik!» esaldia bihurtu da eskubide
obligaziorik okerrenak izan dezaten ihesbide
Gero eta gehiago nekatzen zara lanean?
Orduan esan: «Ez daukat gogorik!» eta etzan zuzenean!
Edo, adibidez, ogasuneko ordezkaria isiltzen ez denean,
nahi duelako zuk zergak ordaintzea,
batzuetan nekaezina da eta bakerik ez duzu
esaten diozun arte: «Orain entzun!»
Ez dut gogorik! Gaur ez dut esku-dirurik;
ez dut gogorik! Hurrengo urtean ordainduko dut nik,
hasteko ordaintzeak ematen baitu lana
eta, are gehiago, badut aitzakia ona:
Ez dut gogorik, ez zait gustatzen dirua ematea;
ez dut gogorik, hain nekeza da-eta irabaztea.
Agian ogasunekoak ez du nire dirurik beharko
azken finean ez diot jendeari ezer ordainduko.
Baina ogasuneko norbait etorriko balitz
eta Pertsiar alfonbra mokokatzen utziko balio kuku bati,
orduan utzi gaztetxoari ondo pasatzen,
ze alfonbrak lurrean jarraituko du aldi batez.
Eta hurrengo egunean kotxe bat etortzen bada,
zure alfonbra polita eramatera,
orduan esaiozu argi eta garbi:
«Alfonbra hemen geratuko da! Ez dut gogorik!»
Ezagutzen duzu morea? Ezagutzen duzu gorria?
Biak harrapatu ditu kolpeak, biak daude hilak.
Ezagutzen duzu beltza? Ezagutzen duzu berdea?
Biak gaixorik daude ohean eta izerditzen dituzte aspirinak.
Zu banintz lotsatuko nintzateke gaixotuz gero,
niri ez baitzait gertatuko.
Ez dut gogorik, nire ustez, gaixo egotea txarra da;
ez dut gogorik, nik daukat urrezko osasuna.
Eta medikuak esaten badit, «oso gaixo zaude»,
orduan hari builaka hasten naiz, bera gaixotu arte.
Ez dut gogorik, gaixo batek nau ulertuko;
ez dut gogorik nire hiletara joateko.
Eta burutik beherakoa harrapatuz gero,
zera esaten dut: «Zoaz betiko!» eta akabo.
Baina bizitzan behin nire bizitzak,
nahi ez izanda ere, topatzen badu heriotza,
eta hark esango balit: «Lagun maite, ez larritu,
orain etorri behar duzu, ordularia ez baita gelditu.»
Orduan esango diot: «Ba, ez! Pozez lagunduko dizut,
baina derrigorrez gaur izan behar al du?»
Eta erantzungo dit: «Zergatik zalantzati? Ez duzu aukerarik!»
Orduan esango diot: «Ez, ez dut gogorik!»
Bibliografia
http://www.zeit.de/kultur/musik/2011-07/georg-kreisler-lieder
https://de.wikipedia.org/wiki/Georg_Kreisler
Elixabet
Berbaratza 