Gabezia

Joan den urtearen amaieran zapatismoari  eta mundu ero honi buruz gogoeta egin genuen (hemen) eta, urte berria gehiegi aurreratu baino lehen, hari hori luzatu nahi izan dugu. Pasa den astean zapatismoari buruzko kontuez aritu ginen: nortzuk dira zapatistak?, noiz sortu zen mugimendua?, nola antolatzen dira? Aste honetan, aldiz, SupGaleanoren kontakizun labur bat ekarri dugu euskarara, ezin hobea baita zapatistek barrurantz nahiz kanporantz duten ikuskera  ezagutzeko.

Katu-txakurraren oharren koadernoko fikziozko kontakizunek fantasiaz eta ironiaz apaintzen dute errealitatea. Eta, sinetsi iezadazue, SupGaleanok ez du sekula Literaturaren Nobel Saria eskuratuko (seguruenik ezta nahi ere), baina aldiro lortzen du ehunka pertsonek barre egitea. Probatu nahi duzu?

SupGaleano

Mexikon, 2016ko abenduan

Katu-txakurraren oharren koadernotik.

Nire etxolan nengoen, Maradona eta Messiren jokaldien bideo batzuk berrikusten eta aztertzen.

Bihozkada bat balitz bezala barruraino iritsi zen baloi bat boteka. Haren atzetik Defentsa Zapatista sartu zen, abisatu eta baimenik eskatu gabe. Neskatilaren atzetik hainbestetan aipatutako Katu-txakurra sartu zen.

Defentsa Zapatistak baloia hartu zuen eta niregana hurbildu zen sorbaldaren gainetik begiratzeko. Nik nahikoa nuen Katu-txakurrak ordenagailuaren sagua jan ez zezan zaintzearekin; horregatik, ez nintzen konturatu neskatila bideoari begira-begira zegoela interes handiarekin.

— Aizu, Sup —esan zidan—, zuk sinesten duzu Maradona eta Messi on-onak direla?

Ez nion erantzun. Defentsa Zapatistaren galderak direla-eta, esperientziagatik zera dakit: edo erretorikoak dira edo ez zaio interesatzen zer erantzuten diodan. Neskatilak jarraitu zuen:

— Baina ez duzu kontua ondo ikusten, ze arte eta zientziaz maiz hitz egiten den arren, biek gabezia handi bat dute —esan zuen.

Bai, halaxe esan zuen: gabezia. Orduan nik eten egin nuen eta zera galdetu nion:

— Eta zuk nondik atera duzu hitz hori edo non ikasi duzu?

Gaitzituta erantzun zidan:

— Pedrito Astapotrok esan dit. Esan dit ezin dudala futbolean jolastu neskok gabezia tekniko bat dugulako. Amorratu egin nau eta zaplazteko bat eman diot, ze nik ez dakit hitz horrek zer arraio esan nahi duen eta agian zakarkeria hutsa da. Noski, Pedrito Astapotro hezkuntza sustatzailearengana joan da ni salatzera, eta deitu egin didate. Nik andereñoari azaldu diot, ba, nolabait esatearren, egoera nazional eta internazionala, Hidra eta hori guztia alukeria hutsa dela. Eta sustatzaileak ulertzen duenez guk, emakume izateagatik, elkarri lagundu behar diogula, ez dit errietarik egin, baina gabeziak zer arraio esan nahi duen bilatzeko agindu dit. Eta nik pentsatu dut zigor hori kalabazin-zopa jan behar izatea baino hobea dela.

Ulerkor baietz egin nion buruarekin, Katu-txakurrari ahotik sagua kentzen saiatzen nintzen bitartean.

— Beraz, Junta de Buen Gobiernora joan naiz, interneten bilatzera gabeziak ze arraio esan nahi duen, eta orduantxe ikusi dut musikari borrokalarien kanta bat dela, oso alaia, eta denak dantzan hasten dira eta saltoka, inurritegi baten gainean baleude bezala. Orduan hezkuntza sustatzailearengana joan naiz eta esan diot gabezia kanta bat dela eta zera dioela: «goizero, jaiki orduko, ez dut eskolara joateko gogorik». Sustatzaileak barre egin du eta esan dit: «lanera esan nahiko duzu». Orduan esan diot musika norberaren eta bakoitzaren arazoen araberakoa dela; alegia, azalpen politikoa eman diot, baina nik uste ez duela ulertu, ze soilik barre egin du. Eta orduan berriro bidali nau, kantak beharrean, hitzak zer esan nahi duen bilatu behar dudala. Eta, mugi, abiatu naiz berriro, Juntara itzuli naiz eta han zaindariak salaketa bat bidali arte itxoin behar izan dut, eta gero sartu naiz behingoz, eta han irakurri dut gabeziak zerbait falta zaizula esan nahi duela. Eta berriro sustatzailearengana joan naiz eta kontatu diot, eta orduan hark esan dit ez dela zakarkeria bat eta zoriondu egin nau, baina Pedrito sudurluze hori han zegoenez, beste zaplazteko bat eman diot teknika falta zaidala esateagatik. Orduan sustatzaileak esan dit nire amari kontatuko diola nola nabilen, eta hona etorri naiz ezkutatzera, ze badakit ez dela inor etortzen zurekin egotera.

Ziria heroismo apur batekin goxatu nuen, izan ere, azkenean lortu nuen katu-txakurrari sagua kentzea. Defentsa Zapatistak erretolikarekin jarraitu zuen:

— Baina zu lasai, Sup, sartu aurretik arrimatu egin naiz jakiteko ez zeundela emakume biluzien argazkiei begira, ai!, behingoagatik, Sup, ezin dut sinetsi; eta lasai egon, ez zaitut salatuko «Emakumeak garelako» kolektiboan, baina, noski, zuk egiten duzun moduak ez du balio, ze horrek esan nahi du emakumeen gabezia duzula, alegia, SubMoyk haserretzen denean esaten duen moduan: «No tienes madre![1]».

Hona iritsita esan beharra daukat Defentsa Zapatistak dioena ez dela egia; kontua da anatomia kurtso bat egiten ari nintzela korrespondentzian. Edonola ere, neskatilak ni agerian uzten jarrai ez zezan, galdetu nion zergatik esan zuen Maradonak eta Messik gabezia handi bat dutela. Ia ateburuan zegoenean, neskatilak zera erantzun zidan:

— Oso garrantzitsua den zerbait falta zaielako: emakume izatea.

Elixabet

Iturriak:

Participación de la Comisión Sexta del EZLN, El Pensamiento Crítico Frente a la Hidra Capitalista I.

Carlos Humberto Durand Alcántara, Comisión Sexta del EZLN, El Pensamiento crítico frente a la hidra capitalista, Comisión Sexta Adherente, Alegatos, 91. zenbakia, Mexiko, 2015eko iraila/abendua, 737-742 orr.

http://enlacezapatista.ezln.org.mx/

http://seminarioscideci.org/

http://radiochimia.blogspot.de/2014/03/la-izquierda-y-el-1-de-enero-de-1994.html

[1] Ez daukazu potrorik eta, aldi berean, emakumerik.